Doen en blijven doen, stappenreeks en persoonsgebonden factoren

Doel

Methode en training met als doel om zorgverleners te ondersteunen bij het motiveren van patiënten met een chronische ziekte om hun gezondheid te verbeteren. De module ‘Doen en Blijven Doen – zelfmanagement met hulp van de stappenreeks en de persoonsgebonden factoren’ heeft als doel zorgprofessionals houvast te bieden bij het doelgericht, gedragsgericht voorlichten en begeleiden bij gedragsverandering van hun patiënten: toewerken naar empowerment en zelfmanagement.

Toelichting

In ‘Doen en Blijven Doen’ wordt zelfmanagement benaderd vanuit fasen (de stappenreeks) en vanuit hoe de patiënt omgaat met gezondheidsgedrag (de persoonsgebonden factoren). De therapeut heeft een rol als coach en motivator, de patiënt is uiteindelijk de gedragsveranderaar.

• De stappenreeks van voorlichting: openstaan, begrijpen, willen, kunnen, doen en blijven doen.
• De persoonsgebonden factoren: demografische kenmerken, locus of control, stijlen van attributie, stress en stijlen van coping, emotionele gesteldheden, pijn en somatisatie.
• E.e.a. wordt verduidelijkt aan de hand van casuïstiek.

Door het invullen van de vragenlijst wordt het gezondheidsgedrag van de patiënt in beeld gebracht; wat zijn manieren van denken, voelen, doen en welke gewoontes heeft hij in het omgaan met gezondheid. Hierdoor wordt het voor de hulpverlener veel duidelijker hoe hij de patiënt kan ondersteunen bij gedragsverandering en zelfmanagement. De stappenreeks en de persoonsgebonden factoren bieden een handvat voor voorlichting op maat: voorlichting die op de persoon en zijn doelen is afgestemd. Een gedragsverandering gericht op bevorderen van zelfmanagement en therapietrouw zal hierdoor eerder tot stand komen.

SeMaS (SelfManagement Screening)
In samenwerking met IQ-healthcare (Radboud Universiteit Nijmegen), DOH (De Ondernemende Huisarts) en Doen en Blijven Doen is een zelfmanagement-screeningsinstrument (Self Management Screening, SeMaS) ontwikkeld. In de SeMaS zijn opgenomen: de ernst van de ziekte, opleiding, demografische kenmerken, functionele status, (computer)vaardigheden, geschiktheid voor groepsinterventies, de mate van bereidheid voor zelfzorg. Wat betreft de persoonsgebonden factoren zijn de demografische kenmerken, locus of control, de eigen effectiviteit (van de stap willen), de sociale steun, de emotionele gesteldheden depressie en angst en de stijl van coping opgenomen.

Doelgroep(en)

Generiek: Mensen met één of meerdere chronische ziekten.
Zorgverleners: multidisciplinair: ketenpartners, huisartsen en POH

Validatie en effectiviteit

Gevalideerd: meer informatie op de website Doen en blijven doen / onderzoek

Training / opleiding zorgverlener gewenst

Scholing in methode gewenst

Vorm

• Methode (het boek over de methode Doen en Blijven Doen voor eerstelijns zorgverleners is medio 2018 vernieuwd)
• Training: de basistraining bestaat uit 3 bijeenkomsten (avonden).

Waar te vinden?

• Methode Doen en blijven doen
• Doen en blijven doen: informatie over de workshops
• Doen en blijven doen is opgenomen in de zorgmodule zelfmanagement 1.0

Kosten instrument

Niet bekend

Ontwikkeld door /contactpersoon

Marieke van der Burgt (arts) en Frank Verhulst (psycholoog)

Organisaties die werken met methode / instrument

De Ondenemende Huisarts: DOH

Voorbeelden, succes- en faalfactoren uit de praktijk

• Artikel: Doen en blijven doen, ook bij de apotheek, Handvatten voor een bredere kijk op de patiënt.
  Pharmaceutisch weekblad. 20 januari 2017; 153-3.
• Artikel: ‘Methode Doen en blijven doen voor zelfmanagement werkt’
• Artikel: Eerste lijn 2012: Instrumenten voor begeleiding bij zelfmanament. Doen en blijven doen.

Datum van bijwerken /plaatsing instrument

Bijwerken: augustus 2018